Wypadanie macicy i pochwy

W zależności od stopnia wypadania możemy wyróżnić wypadanie częściowe, kiedy przemieszczeniu uległa tylko część macicy i/lub pochwy, a także wypadanie całkowite polegające na przesunięciu macicy w taki sposób, że wyczuwalna jest ona w pochwie.

Pod wpływem pewnych sił równowaga fizjologiczna aparatu podporowego i aparatu wieszadłowego może zostać zaburzona. Aparat podporowy składa się z wcześniej wspomnianych mięśni i więzadeł, które zamykają wejście do macicy. Z kolei w skład aparatu wieszadłowego wchodzą przymacicze i więzadła utrzymujące narządy rodne w macicy mniejszej w prawidłowej pozycji.

Do osłabienia tych aparatów dochodzi wskutek wielu różnych czynników. U większości kobiet przyczyną bywa ciąża i poród, zwłaszcza jeśli waga dziecka była stosunkowo wysoka lub dana kobieta przeszła dużą liczbę porodów. I właśnie ten czynnik jest zazwyczaj powodem wypadania macicy u młodych kobiet. To schorzenie dotyka jedną trzecią kobiet, które mają jedno lub więcej dzieci.

Co interesujące wypadanie może pojawić się zarówno krótko po porodzie, jak i wiele lat po nim. Pocieszający jest fakt, że tylko 11% pacjentek wymaga leczenia chirurgicznego. Czasami przyczyna leży całkowicie gdzie indziej. Wpływ na wystąpienie tej dolegliwości mogą także mieć predyspozycje genetyczne. Wyróżniamy bowiem choroby wpływające na stan tkanki łącznej jak np. zespół Marfana czy zespół Ehlers-Danlos.

Ponadto osłabienie mięśni następuje wraz z wiekiem, dlatego właśnie wypadanie macicy i pochwy to schorzenie dotyczące na ogół kobiet w okresie menopauzalnym oraz w podeszłym wieku. Pozostałe czynniki zwiększające ciśnienie w jamie brzusznej i powodujące wypadanie to m.in. otyłość, przewlekłe zaparcia, ciężka praca fizyczna, zwłaszcza połączona z noszeniem ciężkich rzeczy oraz przewlekłe choroby układu oddechowego takie jak kaszel.
 
Objawy, na które najczęściej skarżą się pacjentki to przede wszystkim swoiste uczucie ciągnięcia w pochwie lub dolnej części pleców, ból w okolicy krzyża promieniujący niekiedy w stronę pachwin, wrażenie, że w pochwie lub poza nią znajduje się ciało obce, osłabiony strumień moczu oraz uczucie niekompletnego opróżnienia pęcherza, odczuwanie częstszej potrzeby oddawania moczu, parcie na pęcherz, a czasami nawet pojawienie się wysiłkowego nietrzymania moczu.

Niektóre kobiety wskazują także na trudności w trawieniu, uczucie ciężkości spowodowane zaleganiem treści jelitowej oraz konieczność uciskania ściany pochwy, by mogło dojść do opróżnienia jelita. Zazwyczaj jednak jednym z pierwszych symptomów świadczących o wypadaniu macicy, który powoduje niepokój jest dyskomfort, a czasem nawet silny ból podczas współżycia z partnerem.

Wypadanie  może pojawić się w różnych miejscach. Wyróżniamy zatem:

• defekt przedni – występuje najczęściej. Polega na wpuklaniu się pęcherza i/lub cewki moczowej do pochwy;

• defekt tylny – do wypadania dochodzi na tylnej ścianie pochwy. W tym przypadku to jelito grube, czyli odbytnica lub/i jelito cienkie wpukla się do pochwy;

• defekt szczytu pochwy – dotyczy macicy lub szczytu pochwy.

Wypadanie pochwy ma miejsce zazwyczaj po usunięciu macicy. Wówczas szczyt pochwy stopniowo zaczyna przesuwać się w dół kierując się w stronę przedsionka pochwy.

U niektórych pacjentek wypadanie może składać się z więcej niż jednej formy defektu. Ponadto u części z nich nie występują żadne symptomy mogące świadczyć o tej przypadłości. Wynika to z faktu, że nawet 40% kobiet cierpi na wypadanie małego stopnia.

Do postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie badania ginekologicznego połączonego z dopochwowym badaniem ultrasonograficznym i poprzedzonego szczegółowym wywiadem lekarskim. Często przeprowadza się również dodatkowe badania, które pomagają znaleźć przyczynę innych nieprawidłowości takich jak np. problemy z oddawaniem moczu i stolca.

W tym celu dokonuje się badania manometrycznego oceniającego wewnątrzpochwowe ciśnienie statyczne oraz jego zmianę podczas skurczu mięśnia dźwigacza odbytu. Ponadto RTG klatki piersiowej pozwala określić, czy nie wystąpiły zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa lub zmiany w kości krzyżowej.

Wypadanie macicy i/lub pochwy nie jest schorzeniem zagrażającym zdrowiu. Z tego powodu jeśli nie przybrało ono wysokiego stopnia zaawansowania nie jest konieczne leczenie inwazyjne. U pacjentek, które nie odczuwają żadnych objawów wystarczy jeśli będą unikały dźwigania ciężkich przedmiotów, znacznego przyrostu masy ciała oraz zbyt intensywnych treningów.

Jednocześnie zaleca się wykonywanie codziennie prostych ćwiczeń mięśni dna miednicy. W pozostałych przypadkach stosuje się preparaty zawierające estrogeny dostępne w postaci maści lub globulek. Poprawiają one jakość tkanki łącznej dna miednicy, a także wpływając na rozrost błony śluzowej i mięśniowej cewki moczowej pomocne są w leczeniu nietrzymania moczu.

Gdy opisane metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów lub wypadanie przybrało zaawansowany charakter konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. W zależności od wieku pacjentki, wcześniejszych operacji, stopnia wypadania oraz ogólnego stanu zdrowia lekarz zaleci odpowiedni rodzaj leczenia. Pierwszą z metod, która może zostać zastosowana jest zabieg rekonstrukcyjny. Polega na odtworzeniu pierwotnej anatomii narządów miednicy w taki sposób, by zachować funkcje seksualne.

U starszych nieaktywnych seksualnie pacjentek na ogół przeprowadza się zabieg zamknięcia pochwy. Wówczas chirurg zszywa ściany pochwy razem, co jednocześnie zapobiega nawrotom dolegliwości. Niekiedy zaleca się całkowite usunięcie macicy, po którym następuje plastyka tylnej ściany pochwy. Kobiety, które chcą operację odłożyć w czasie np. z powodu złego stanu zdrowia lub planu posiadania dzieci stosuje się pesary. Są to dopochwowe urządzenia skonstruowane w taki sposób, by zapewniały podparcie wypadającym narządom. Dzięki temu można zmniejszyć występowanie dolegliwości.

Aby zapobiec wypadaniu starajmy się nie przeciążać swojego organizmu poprzez wykańczające ćwiczenia czy noszenie ciężkich rzeczy. Ponadto jeśli cierpimy ze względu na zaparcia, długotrwały kaszel lub inne schorzenia przyczyniające się do wystąpienia wypadania skonsultujmy się z lekarzem. Nie czekajmy aż jedna choroba wywoła kolejną. W profilaktyce wypadania macicy i pochwy niezwykle ważne jest także prawidłowe przeprowadzenie porodu i we właściwy sposób wykonanie nacięcia krocza.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy wypadania macicy i pochwy